P(r)ietpraat: Mooi, maar lelijk voor het milieu

Bij het aanprijzen van een artikel is de verpakking een belangrijk element. Het gezegde ‘Het draait om de verpakking’ is beslist geen loze kreet, al denkt men dat soms wel natuurlijk. Het begint met de creatie van de verpakking. Designers kunnen in hun enthousiasme de meest leuke en ook vaak ingewikkelde verpakkingen bedenken. Er ontstaan vormen waar je nog nooit bij stilstond, maar ook de toepassing van materialen kunnen je de ogen echt doen openen. Ik beschrijf een case waar we onlangs als adviseurs bij betrokken waren.

Tijdens een consultancy opdracht werden we meegenomen in het ontwerp van een omdoos voor een product dat per post moest worden verstuurd. De designer had een ontwerp voor ogen met een chique uitstraling, een doos die mooi bedrukt moest worden, tot onze verbazing ook aan de binnenkant. Hoe verzin je zoiets als er alleen maar een product in moet worden verstuurd. Maar ja, de marketingwens was heilig! En men was even vergeten dat een volbedrukte doos snel beschadigt.

In het designstadium is men volledig voorbij gegaan aan de vraag hoe noodzakelijk die chique uitstraling wel niet is. De impact op het milieu en duurzaamheid werden buiten beschouwing gelaten. Een samengesteld basismateriaal wordt luxe bedrukt en als dat dan ook nog aan de binnenkant van een doos moet, dan wordt de situatie nog veel beroerder. Door het geheel bovendien te voorzien van een laklaag – om krassen en beschadigingen te voorkomen – is het verhaal helemaal compleet.

Naarmate basismaterialen meer bewerkt zijn, neemt de kans op een goede recyclebaarheid af. Hoe meer inkt, lak en andere veredelingsmaterialen zijn toegepast, des moeilijker het is in de afvalverwerking. Daarom is het van belang dat in de designfase zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van mono-materialen. Deze substraten zijn goed te recyclen en komen de duurzaamheid ten goede. In de designfase is het dus raadzaam om de gehele productieketen in ogenschouw te nemen.

Ook bij design en productie van Point of Sale-materialen zien we de spanning tussen productie en design aan de ene kant en duurzaamheid en milieubelasting aan de andere kant. Acties zijn vaak van korte duur en het POS-materiaal is soms volledig ‘overqualified’. Door hier kritisch op toe te zien en vooral alternatieven tegen het licht te houden dan alleen de gebaande paden te bewandelen, kan een serieuze bijdrage worden geleverd richting milieu en duurzaamheid.

Wij pleiten ervoor dat designers van verpakkingen de discussie meer aangaan met de marketeers om te komen tot een soort symbiose in de totale supply chain, van design tot recycling. Brandowners en designers moeten zich daarbij ook niet te snel verlaten op producenten, maar juist op zoek durven gaan naar alternatieven. En daarbij milieu en duurzaamheid soms boven het ultieme design stellen. Wie durft?

Piet Jorritsma, directeur PaperChainManagement