Hoge papierprijzen drukken zwaar

Einde van verhogingen in 2019 nog niet in zicht. Voor retailers en uitgevers zijn het zware tijden. De papierprijzen zijn door de (gecreëerde?) schaarste het laatste jaar pijlsnel gestegen. De meeste papierconcerns hebben dit jaar om de drie maanden hun prijzen verhoogd. Ten opzichte van een jaar geleden gaat het om prijsstijgingen van méér dan 15%. Hoewel dit per kwaliteit (Newspaper, SC en LWC) nog wel eens wat verschilt, is de opwaartse trend overal hetzelfde.

De papierindustrie regeert haar afnemers op basis van schaarste: wie de prijsstijgingen niet wenst te betalen, vist achter het net. Dit heeft natuurlijk dit jaar budgetten overal onder druk gezet. Dat de prijzen ooit weer een keer zouden stijgen, daar was iedereen het wel over eens. Maar stijgingen in deze mate komen aan als mokerslagen.

Onder druk

De prijsstijgingen hebben de hele industrie onder druk gezet. Drukkers die een jaar geleden vaste prijsafspraken maakten met afnemers komen bedrogen uit. Tussentijdse verhogingen worden door de papierleveranciers zonder pardon doorgevoerd. Dit heeft dan ook drukkers in problemen gebracht. Los van een sterke verslechtering van de resultaten hebben ook diverse grote drukkerijen in met name Duitsland, zoals OZ Druck en Körner, het met een faillissement moeten bekopen omdat ze prijsstijgingen niet konden doorberekenen aan hun eindklanten.

Inmiddels heeft de sterke stijging van de papierkosten de discussies over budgetreducties aangescherpt. Bij menig retailer wordt gekeken naar alternatieve kwaliteiten en reductie van formaten en oplage. Er zijn ook retailers die inmiddels de drastische stap hebben gezet om de verspreide oplage terug te brengen of zelfs complete uitgaven te schrappen. Supermarkten Aldi en Lidl hebben bezuinigd door kritischer naar het aantal uitgaven te kijken en dan ook vooral de oplage- en distributiecijfers tegen het licht te houden.

Over op digitaal

Hetzelfde zien we bij uitgevers. Zo heeft de Duitse ADAC in dit kader een rationaliseringsprogramma gestart, waarbij het doel is om de overstap te maken naar een online digitaal ledenblad en daarmee enorm op papierverbruik te besparen. Bij een drukoplage van 13 miljoen exemplaren per uitgave zal dit een grote impact hebben op het totale papierverbruik.

Afname papierverbuik

Een blik op de statistieken leert dat het papierverbruik in Europa eerder af- dan toeneemt. Zo liggen de afzetcijfers tot en met september 2018 achter bij die van vorig jaar. Voor houtvrij gestreken papier ligt de afzet in West-Europa circa 8% lager dan vorig jaar. Voor ongestreken houtvrij bedraagt dat percentage een minus van circa 5%. Krantenpapier laat een teruggang zien van circa 8% tot september dit jaar. Het SC magazinepapier kent een geringere teruggang: circa 5%. En houthoudend gestreken papier een minus van circa 3%.

Kranten dalen sterkst

Dat de sterkste daling bij de kranten zit, is niet verbazingwekkend. Kranten hebben steeds vaker te maken met terugval van advertentieomzetten en een afkalvend abonneebestand. Nieuws is realtime beschikbaar en kranten verliezen dus positie op dit terrein. In de VS vallen ook de oplagecijfers sterk terug, sinds 2015 met 18%, alsmede de inkomsten uit advertenties. Ook bij Europese kranten zien we deze trends.

Ook in 2019 onbalans

De onbalans tussen vraag en aanbod blijft als gevolg van de sterke capaciteitsafname bij de papierleveranciers ook voor 2019 actueel. Er zijn bovendien nog diverse plannen om de capaciteit verder terug te brengen. Ook worden machines omgebouwd naar andere productsoorten; met name geschikt voor de verpakkingsindustrie. Zo wordt in Italië bij Burgo een machine met een capaciteit van circa 400.000 ton in de loop van volgend jaar uit de markt gehaald. Hetzelfde doet zich voor bij Stora Enso, waar in Finland (Oulo) een ombouw plaatsvindt van twee machines (volume 800.000 ton per jaar). Ze worden geschikt gemaakt voor kartonproductie. En daarmee verdwijnt dus een flinke capaciteit van grafisch papier.

Eerste signalen 2019

Voor het jaar 2019 zijn inmiddels de eerste signalen met betrekking tot prijsstijgingen al afgegeven. Grote concerns als Sappi, Stora Enso, UPM en ook kleinere spelers hebben al aangegeven de prijzen voor de eerste helft van 2019 met 5% tot 8% te zullen verhogen.

Grondstoffen duurder

Ook de groothandel komt met vergelijkbare verhogingen. Dit komt niet alleen door de onbalans tussen vraag en aanbod en goedgevulde orderportefeuilles. Sterke gestegen grondstoffenprijzen (onder meer sterk gestegen pulpprijzen) en energie en transportkosten hebben ook een opwaartse druk op de prijzen.

In bovenstaande grafieken wordt van diverse soorten een trendlijn geschetst van de prijsontwikkelingen. De onderhandelingen over de prijzen voor 2019 zijn in vergelijking met andere jaren ook zeer vroeg begonnen.

Verkrijgbaarheid

Dit heeft alles te maken met het reserveren van beschikbare capaciteiten. Verkrijgbaarheid zal voor de komende maanden hét centrale thema zijn. Maar er zijn inmiddels ook critici die zich afvragen of de papierindustrie niet bezig is om op termijn haar eigen ondergang in te luiden. Zulke sterke prijsstijgingen kunnen moeilijk meer worden geabsorbeerd en dat zal er toe leiden dat alternatieven, zoals digitale media, versneld hun substitutiekracht uitbreiden.